EtnologiaMuzyka

Althai - Khangai:
Gambold Muukhai, Ganzorig Nergui.

Członkowie zespołu:

Althai - Khangai podczas koncertu.

Gambold Muukhai, śpiew, morinhoor.
Urodzony w 1970 roku w północno-zachodniej prowincji Uvs. Gry na marinhoorze zaczął się uczyć w wieku sześciu lat. Studiował dyrygenturę, jest nauczycielem muzyki. W 1995 założył formację Altai Khangai, z którą nagrał trzy albumy: "Naarits Biilye" - 1996 (Niemcy), "Melodious Tree" - 2000 (Francja), "Nadaam" - 2005 (Mongolia).

Ganzorig Nergui, śpiew, marinhoor.
Urodził się w 1974 w prowincji Selenge na północ od Ułan Bator. Od dziecka naśladował dźwięki natury, w ten sposób odkrywając muzykę. Khoomei (śpiewu gardłowego) zaczął się uczyć w wieku lat piętnastu. Aby sobie akompaniować. opanował grę na marinhoorze, oraz flecie prostym, zwanym tsuur.

Ganbold i Ganzorig są muzykami żyjącymi i grającymi w sytuacji głównych zmian mongolskiej muzyki, jej uklasycznienia. Wyrośli w środowisku koczowników, nasyconym wciąż żywą, tradycyjną muzyką. Gdy udali się na studia, trafili w akademicki klimat stołecznej szkoły muzycznej. Ich muzyczne dokonania czerpią z obydwóch tych światów.
Ganbold i Ganzorig nie zawracają sobie głowy żadnym konserwatyzmem czy innowacyjnością, jak robią to muzycy ludowi czy wykształceni muzycy klasyczni. Rygorystyczne, zawiłe kompozycje interpretują z pełnym zaangażowaniem. Dość dobrze są zaznajomieni z różnymi stylami, jak zachodnia muzyka kameralna, jazz czy wiejski blues, nie decydują się na prostą, zgubną fuzję, lecz akceptują w pełni zasady mongolskiej muzyki klasycznej, do zdefiniowania których się przyczynili. W ramach tych zasad ich wolność jest absolutna. Paradoksalnie jednak, w samej Mongolii stawiają one muzyków w roli awangardy.
Tradycyjna muzyka mongolska jest specyficzna, bardziej wokalna niż instrumentalna. Mongołowie rozwinęli ją, używając dźwięków i technik charakterystycznych dla ich środowiska. Śpiew uważają za najlepszy sposób komunikacji, wykorzystuje on dwa a nawet trzy języki, mowę, muzykę oraz język ciała.
Niezwykła technika wokalna, śpiew gardłowy, była popularna w całej Azji Centralnej, obecnie jednak tylko nieliczne narody posiadają tę umiejętność, między innymi Mongołowie. Śpiew gardłowy zwany w Azji khoomei, polega, z pewnym uproszczeniem, na śpiewaniu kilku dźwięków na raz, dookoła jednej długiej nuty pojawiają się alikwoty. Tę technikę śpiewania uzupełniają specjalne instrumenty. W Mongolii sztandarowym jest marinhoor, smyczkowy instrument drewniany, posiadający dwie struny, tradycyjne zrobione z włosów końskiego ogona, obowiązkowo zakończony końską głową.

Gambold i Ganzorig to wirtuozi. Grą na marinhoorach oraz khoomeiem, czym potrafią zaczarować publiczność, rysować przed nią obraz wprost ze stepów Mongolii. Ich dzieła przywołują przed nasze oczy bezkresne stepy, strome zbocza gór, galopujące konie, zagubionego małego wielbłąda, jeźdźców Czyngis-Chana, codzienne koczownicze życie. Stworzyli oni własny rozpoznawalny styl śpiewania i grania oparty na mongolskiej tradycji.
Zespół Althai - Khangai powstał w 1995 roku i jego członkowie od razu odbyli podróż do Europy, gdzie zostali docenieni, tam też wydali swoje płyty. Przez ostatnie lata koncertowali w Niemczech, Francji, Holandii, Szwajcarii, Finlandii, Szwecji, Norwegii, Danii, Włoszech, Stanach Zjednoczonych, Japonii i Korei.

Gambold Muukhai i Ganzorig Nergui, fot. Grzegorz Gumuła.

Do szczególnych wydarzeń zaliczają koncerty z amerykańskim wiolonczelistą Yo-Yo Ma oraz z jazzowym pianistą Rene Botlang.