Etnologia.pl

Etnologia | Kultura | Antropologia

10 lutego 2025 | 41 dzień roku

RPR 2613 | ISSN 2081-8335

Etnologia.pl zaprasza na nasz profil

O serwisie
Zadaniem, jakie stawiamy przed sobą, jest uwolnienie etnologii z jej akademickiej niedostępności; wykazanie, jak daleko i szeroko poza mury uczelni może sięgać ...
czytaj...

Etnologia.pl poleca

Robert Young
Postkolonializm
Young dokonuje przeglądu kulturowych, społecznych i ...

Etnologiczne spojrzenie na rzeczywistość

Serwis etnologiczny

Świat

Sytuacja ludów tubylczych w najbardziej rozwiniętych i wielokulturowych krajach świata – przykład Indian kanadyjskich [1]

Agata Agnieszka Konczal

strona:

1 | 2

Najświeższym przykładem takiego podejścia jest działalność i protesty ruchu Idle No More, który prowadzi szereg akcji protestacyjnych przeciwko wprowadzeniu kompleksowej nowelizacji do ustawy o ochronie przyrody. Cały pakiet nosi nazwę Bill C-45 i mimo szeregu akcji protestacyjnych został przegłosowany w grudniu, głosami zwolenników premiera Harpera. Indianie nie zrezygnowali jednak z wyrażania swojej opinii i nieustannie, od grudnia, prowadzą protest. Oficjalnie Indian bulwersuje drastyczne zmniejszenie obszarów chronionych; chodzi przede wszystkim o rzeki, jeziora i inne akweny wodne. Zgodnie z nową ustawą, restrykcyjnej ochronie podlegać ma 82 takie miejsc, zamiast 2,5 miliona dotychczasowych. Zdaniem Indian rząd podejmuje takie działania pod presją inwestorów i lobby gospodarczego. Nie zwraca uwagi ma nieodwracalne zmiany, jakie takie działania mogą przynieść. Dużo mniej uwagi w oficjalnych manifestach i apelach poświęca się temu, że ustawa sprawi, że tubylcy będą mieli znacznie mniejszą kontrolą nad terenami, które wcześniej jako restrykcyjnie chronione podlegały wyłącznie użytkowaniu przez Indian. Sprawa ma także jeszcze dwa istotne aspekty. Pierwszy dotyczy metod stosowanych w walce z rządowymi nowelizacjami. Nie wszystkie środowiska indiańskie popierały radykalne metody Idle No More, takie jak protesty głodowe, starcia z policją, blokady dróg czy torów kolejowych. Prowadziło to do napięć i sporów wewnątrz grupy. Organizacja zdobyła ostatecznie poparcie Zgromadzenia Pierwszych Narodów, największej organizacji zrzeszającej autochtonów kanadyjskich, jednak spory wewnątrz grupy nadal trwają. Po drugie działania Idle No More są idealnym pretekstem i sposobnością dla władz kanadyjskich, aby prezentować radykalne ruchy tubylcze jako zagrożenie dla bezpieczeństwa i spójności kraju. Ich ogólnokanadyjskie akcje protestacyjne, paraliżujące kraj, dają pretekst aby przedstawiać ich jako niezainteresowanych losem całego społeczeństwa, a wyłącznie swoimi partykularnymi interesami (Indianie protestują w Kandzie, artykuł z serwisu dziennika Rzeczpospolita: www.rp.pl/artykul/965212.html; Kanada: Ruch “Idle No More” protestuje przeciwko zmianom w ustawodawstwie dotyczącym Indian, artykuł z portalu Amazonicas.wordpress.com, https://amazonicas.wordpress.com/tag/idle-no-more; Oficjalny serwis organizacji "Indle No More": www.idlenomore.ca).

Foto: Agata Agnieszka Konczal

Jednak co najistotniejsze w kwestii globalizacji życia ludów tubylczych, na przykładzie akcji protestacyjnej i działalności Idle No More, widać, że także ludy tubylcze świadome są siły i możliwości mediów oraz współczesnych środków przekazu i komunikacji. Co więcej, potrafią je wykorzystać do realizacji swoich zamierzeń. Informacje o protestach przeciwko Bill C-45 za pomocą prasy i Internetu obiegły cały świat. Głosy wsparcia w walce o „Matkę Ziemię” przesyłali do Kanady Aborygeni Australijscy czy Kolumbijscy Indianie. Akcje wsparcia organizowane były na całym świecie, także w Polsce. Do odległych zakątków świata nie docierały informacje o wewnętrznych sporach First Nations czy starciach z policją. To co było główną treścią tych wszystkich doniesień to prosty i czytelny przekaz mówiący, że Indianie bronią przyrody, którą rząd kanadyjski chce oddać prywatnym inwestorom, a tym samym pozbawić nas jeszcze jednego zielonego i czystego kawałka planety. Wyczulone na takie hasła oczy i uszy ekologów czy pseudo-ekologów z całego świata, tylko na to czekały.

Inną domeną, w której Indianie skutecznie kreują siebie i posługują się dyskursem ostatnich obrońców oraz strażników przyrody, nieskrępowanych chęcią zysku, jest kwestia ropy naftowej i jej pozyskiwania. W Kanadzie zagadnienie to dotyczy przede wszystkim dwóch aspektów: sprzeciwu wobec budowy gazociągów oraz pozyskiwania ropy z tzw. roponośnych pisaków w Albercie (Artykuły: British Columbia: Gitga'at First Nation Applauds B.C. Government's Rejection Of Enbridge Northern Gateway Pipeline; British Columbia: First Nations Call For Government-To-Government Pipeline Talks With Re-Elected Premier Christy Clark; British Columbia: Uninvited And Unwelcome - First Nation Asks Enbridge To Leave Territory Following Botched Consultation; film: Uwięzieni w roponośnych piaskach). Uważam, że kwestia ta jest bardzo ciekawa i warto ją monitorować i zbadać dogłębniej, szczególnie tyczy się to sytuacji w prowincji Alberta. Złoża ropy spoczywające w roponośnych piskach są liczniejsze niż, cała ropa będąca w posiadaniu Arabii Saudyjskiej. Dzisiaj jest to największa inwestycja przemysłu paliwowego na świecie. Jednak jest ona na tyle szkodliwa, że doprowadziła do zatrucia wielu ujęć wody i rzek, użytkowanych przez Indian. W wioskach przez nich zamieszkiwanych, zachorowanie na choroby nowotworowe jest kilkudziesięciokrotnie wyższe niż w innych regionach Kanady. Prawdziwym sprawdzianem dla organizacji tubylczych będzie próba rozwiązania sporów narastających wokół tej kwestii. Będzie to szczególnie trudne, biorąc pod uwagę stale kurczące się światowe zasoby ropy, przy równoczesnym wzroście jej zużycia.

Kanadyjscy Indianie skutecznie zaznaczają swoją obecność także w kwestiach związanych z innymi surowcami. Ich duże zaangażowanie widać w tematach związanych z wodą i lasami (Quebec: Crees Launch Formal Challenge To Resolute Forest Products Inc. Forest Stewardship Council (FSC) Certification; Alberta: Onion Lake Cree Nation Objects To Alberta’s DRAFT Policy On Land Management And Resource Development; Quebec: Crees Launch Campaign To Protect The Broadback River). Potrafią też skutecznie współpracować ze środowiskami akademickimi i uniwersyteckimi, w celu zachowania i promocji swojego dziedzictwa oraz jego upowszechniania. Dobrym przykładem, na to jak skutecznie propagować dziedzictwo ludów tubylczych nie rezygnując z swojej wersji wydarzeń, świata i środowiska, a jednocześnie dopuszczać do głosu naukowców i wchodzić z nimi w dialog, jest projekt Pimachiowin Aki. Zakłada on utworzenie obszaru światowego dziedzictwa UNESCO, łączącego zarówno walory przyrodnicze jak i kulturowe. Indianie są równoważnymi współtwórcami projektu (obok naukowców) i to oni prezentują teren lasów borealnych jako swój dom, który chcą promować i popularyzować, ale na swoich warunkach, co się im umożliwia. Pokazuje to, że być może konsensus pomiędzy Indianami a władzami w Kanadzie nie został jeszcze w pełni osiągnięty, jednak jest tam przestrzeń do realizacji projektów, które pozwolą osiągnąć zadowolenie obu stron.

Foto: Agata Agnieszka Konczal

Sytuacja w tym kraju na pewno jest dynamiczna, grupa First Nations także ulega zmianom, co dobrze ilustrują przytaczane dane demograficzne. Coraz liczniejsza grupa wykształconych Indian, świadoma jest siły i możliwości nowych środków przekazu. Dlatego sądzę, że coraz częściej będą kierować się w stronę mediów i Internetu. Dyskurs „obrońców Matki Ziemi” wydaje mi się być najbardziej atrakcyjnym, a co ważniejsze, skutecznym narzędziem w rękach tubylców. Z dużym zainteresowaniem będę śledzić, czy faktycznie to będzie ich główne narzędzie Indian kanadyjskich w globalizującym się świecie.

Bibliografia:

Johnston Darlene

Belonging: The Meaning and Future of Canadian Citizenship

Kijewska-Trembecka Marta

Kanada – naród czy wspólnota polityczna. Analiza kanadyjskich procesów integracyjnych

Posern-Zieliński Aleksander

Wielka Encyklopedia Geografii Świata, T. XVIII, Świat grup etnicznych

Rusinowa Izabella

Z dziejów Indian kanadyjskich

Rycerska Izabella

Grupy narodowe i etniczne w systemie politycznym Kanady

Trevena Paulina

Źródła internetowe:

Indianie protestują w Kandzie

Indigenous People Issues and Resources

Alberta: Onion Lake Cree Nation Objects To Alberta’s DRAFT Policy On Land Management And Resource Development

Canada: Statistics Canada Releases First Wave Of Data From 2011 National Household Survey

British Columbia: First Nations Call For Government-To-Government Pipeline Talks With Re-Elected Premier Christy Clark

British Columbia: Gitga'at First Nation Applauds B.C. Government's Rejection Of Enbridge Northern Gateway Pipeline

British Columbia: Uninvited And Unwelcome - First Nation Asks Enbridge To Leave Territory Following Botched Consultation

Quebec: Algonquins Call For Joint Environmental Review Panel For Proposed Matamec/Toyota Rare Earth Elements Open Pit Mine In Kipawa, Quebec

Quebec: Crees Launch Campaign To Protect The Broadback River

Quebec: Crees Launch Formal Challenge To Resolute Forest Products Inc. Forest Stewardship Council (FSC) Certification

IWGIA

Indigenious People in Canada

Inuit Regions of Canada

Kanada: Ruch “Idle No More” protestuje przeciwko zmianom w ustawodawstwie dotyczącym Indian

Oficjalna strona Rządowego Biura Statystycznego Kanady

Aboriginal People and Language

Aboriginal Peoples in Canada: First Nations People, Métis and Inuit

Oficjalny serwis organizacji "Indle No More"

Pimachiowin Aki The World Heritage Project

Strona rządu prowincji Nunavut

Filmografia:

Uwięzieni w roponośnych piaskach

1 | 2

« powrót do działu Świat

Notka o autorze tekstu:

Agata Agnieszka Konczal - urodzona w Chojnicach, wychowana w Borach Tucholskich. Absolwentka etnologii i antropologii kulturowej (licencjat na UMK w Toruniu, magister na UAM w Poznaniu). Obecnie doktorantka tegoż kierunku na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Zajmuje się relacjami człowiek-natura, kultura-środowisko; szczególnie na przykładzie przestrzeni leśnej. Prowadzi badania nakierowane na percepcję, odbiór i wartościowanie lasu przez grupy różnych użytkowników oraz na zmiany jego wykorzystywania i potencjału. Ponadto miłośniczka Kaszub, Kanady, podróży, dobrej muzyki, tańca i kuchni wszelakiej. Najbardziej lubi nieśpieszne wędrówki z plecakiem po górskich szlakach i swój rower.

Galeria: Syberia - wśród wielkiej wody Bajkału i uśmiechniętych twarzy Buriatów

Jadąc koleją transsyberyjską ponad 5000 kilometrów na wschód od Moskwy docieramy do Autonomicznej Republiki Buriacja. Kraj to piękny, lesisty, jednak srogi. Zima trwa tutaj od października do maja a temperatury sięgają niekiedy poniżej 50 stopni Celsjusza.

Katarzyna Dziąćko, Włodek Rybicki

Komunikaty

Etnologia.pl czasopismem

Pragniemy poinformować, iż z dniem 31.03.2010 roku decyzją Sądu Okręgowego w Poznaniu Wydział I Cywilny strona internetowa www.etnologia.pl została zarejestrowana jako czasopismo pod tytułem Etnologia i wpisana do rejestru Dzienników i Czasopism Sądu Okręgowego w Poznaniu pod numerem RPR 2613.